Bir gün karşınıza Ozan Güven çıkıp ta “Kaç yaşındasın sen?” derse ne yapardınız? Basit bir soru değil mi bu? Ancak, sorunun ayrıntı düzeyine ve bakış açınıza bağlı olarak cevap değişebilir.

Peki soruyu şöyle değiştirelim o zaman; “Kaç dakikadır yaşıyorsun?”. Bu soruyu yanıtlamak için, kolayca elde edilebilecek olandan çok daha fazla bilgiye ihtiyacımız var:

• Doğum tarihiniz ve tam saati
• Doğumunuzun zaman dilimi (veya konumu)
• Bir yaz saati uygulamasına geri dönüş geçişi sırasında doğduysanız, (bazı saat dilimlerinde) saatler geriye doğru hareket ettiğinde – örneğin, 2:59:59 AM’den 2:00:00 AM’ye kadar. 2:30’da doğduysanız, o gece 2:30 saati aslında iki defa yaşandığı için hangisinde doğduğunuzu bilmeniz gerekir.
• UTC olarak ifade edilen geçerli evrensel saat.

Çoğu insan tüm bu bilgilere düzenli olarak sahip değildir ve genellikle umursamıyoruz da bu tarz bilgileri. Neden umursayalım ki? Birisi ne kadar süredir hayatta, ölü, evli, çalışıyor veya benzeri bir soru sorduğunda, genellikle “30 yıl” veya “6 ay” veya bazen “2 yıl, 4 ay ve” gibi takvimsel bir cevap veriyor oluruz.

Bu, bir takvimin kullanılması anlamına gelir ve genellikle modern zamanlardaki Gregoryen (yani Miladi) takvimini önemsiyoruz.

Burada temel şudur; takvimsel bir ölçü birimi, zaman geçişinin insanlaştırılmış bir ifadesidir. Bu, bilgisayarın tipik olarak ölçtüğü ve programcılar için genellikle kafa karışıklığı yaratan geçen süreden oldukça farklı bir kavram.

Üstelik buna “Doğu Asya yaş hesaplaması” gibi kavramları eklemiyorum bile. Binlerce yıldır Kore, Japonya, Vietnam, Çin gibi ülkelerde insanlar 1 yaşında doğuyorlar. Ve yaşları doğum günlerinde değil de, yılbaşında artıyor. Yani bir bebek 31 Aralık’ta doğduğunda, ertesi gün aslında iki yaşına giriyor. Sizinkinin ne olduğunu öğrenmek istiyorsanız, şu basit denklemi takip edin: İçinde bulunduğunuz yılı alın, doğum yılınızı çıkarın ve bir ekleyin.

Üstelik Kore gibi ülkelerde, “yaş” kavramı çok önemlidir. Sizden yaşlı insanlara karşı saygılı olma Kore kültürünün önemli bir parçası. Bir kişi sizden 1 yaş büyük bile olsa, o kişi ile birlikte bir şeyler yemenizi, içmenizi ve hatta konuşmanızı değiştirebilir. Çin ve Vietnam’da bu hesaplama genellikle yaşlı insanlar tarafından kullanılırken, Kore’de bu herkes tarafından kullanılıyor.

Yüzlerce yıldır Koreliler yaşı hesaplamak için dünyanın çoğundan farklı bir yöntem kullandılar. Bazen ay yaşı, nominal yaş veya Doğu Asya yaşı hesaplaması olarak anılır, ancak Kore’de buna sadece Kore yaşı denir. Yöntemin kökenleri Asya’nın farklı bölgelerine yayılmadan önce Çin’dedir, ancak bugün Güney Kore herkesin hala kullandığı tek ülkedir.

Ozan güven “Kaç yaşındasın sen?” diye sorduğunda karşısındaki kişi “19” demişti. Buna karşılık olarak ta Ozan güven “16 yaşında bi tane adamsın.” diyerek karşılık vermişti. Yaş kavramının bu kadar karışık olduğu bir dünyada, belki de ozan güven haklıdır, kim bilir..